Tweet
Lạc vào huyền tích Tháp Bánh Ít – dấu son cổ đại
giữa lòng đất Bình Định
“Tôi đứng trước một công trình ngàn năm tuổi, gió thổi qua rặng dừa trên đồi cao, ánh nắng xiên xuống những phiến đá rêu phong, và bất giác cảm thấy mình đang được chạm vào một phần lịch sử huy hoàng mà vương quốc Champa từng để lại...”
Có những điểm đến không ồn ào, chẳng náo nhiệt, nhưng lại khiến người ta phải lặng người khi đứng trước vẻ đẹp trầm mặc của thời gian. Tháp Bánh Ít ở Bình Định chính là một nơi như vậy – một khoảnh khắc huyền sử đọng lại giữa lòng đất võ trời văn.
Hành trình lên đồi di sản
Tôi bắt đầu chuyến đi từ Quy Nhơn, men theo con đường dẫn về Tuy Phước Bắc. Chưa đầy 30 phút lái xe, phía trước tôi hiện ra là một ngọn đồi cao phủ xanh bởi cỏ dại và những tán cây. Trên đỉnh đồi ấy – sừng sững, trầm mặc – bốn tòa tháp Champa cổ kính đang ngự trị, như những người lính canh giữ ký ức của một nền văn minh đã qua.
Điều thú vị là tháp nằm ngay giữa hai nhánh sông Kôn, như được thiên nhiên ưu ái đặt vào một thế đất phong thủy tuyệt đẹp. Dù chỉ cách thành phố vài chục cây số, nhưng khung cảnh ở đây hoàn toàn khác biệt: tĩnh lặng, uy nghi và đầy thiêng liêng.
Chạm vào ngàn năm Champa
Đặt chân lên từng bậc đá dẫn đến tháp, tôi như bước qua một cánh cửa thời gian. Quần thể tháp Bánh Ít gồm 4 ngọn tháp: tháp Chính (Kalan), tháp Cổng (Gopura), tháp Hỏa (Kosagrha) và tháp Bia (Posah) — mỗi cái tên đều mang dấu ấn tín ngưỡng và chức năng riêng.
Tháp Chính nằm cao nhất, vươn lên giữa nền trời như một ngọn giáo đá hùng vĩ. Tôi ngẩng lên, thấy các họa tiết chạm khắc tỉ mỉ vẫn còn nguyên nét thanh mảnh. Những phù điêu mặt Kala, khỉ thần Hanuman, và sinh vật huyền thoại Gajasimha (vòi voi mình sư tử) vẫn hiện diện rõ ràng, bất chấp thời gian và gió bụi.
Bên trong tháp, một bản phục chế tượng thần Shiva được đặt trang nghiêm. Tôi nhắm mắt một lúc để tưởng tượng về những buổi lễ cổ, về làn khói hương và tiếng tụng kinh hòa trong âm vang trống đá – khi nơi này còn là trung tâm tôn giáo linh thiêng của cả vùng.
Đi qua từng cung bậc kiến trúc
Tôi tiếp tục men theo lối mòn xuống dưới và bắt gặp tháp Hỏa – nhỏ hơn nhưng lại độc đáo với mái cong hình yên ngựa, được cho là nơi cất giữ lễ vật và trang phục nghi lễ. Kết cấu gạch nung, dày 1,4 m, vẫn đứng vững suốt hơn 900 năm khiến tôi không khỏi thán phục kỹ thuật xây dựng của người Chăm xưa.
Góc bên phải là tháp Bia, nơi có bốn cửa mở thông nhau – hiếm thấy trong kiến trúc Champa, tạo nên một sự thoáng đãng khác lạ. Trên mái là những khối đá bầu lọ trông như bình rượu, nên người dân còn gọi vui là tháp Bầu Rượu. Còn tháp Cổng – Gopura – nằm ở thấp nhất, nhỏ gọn nhưng lại tạo cảm giác chào đón ngay từ giây đầu tiên khi đặt chân lên đồi.
Dưới mỗi bước chân tôi là rêu xanh phủ lối, là cỏ dại chen đá cổ, là mùi nắng, mùi gió và cả mùi thời gian. Mọi khối gạch, từng nét chạm khắc đều mang trong mình câu chuyện đã bị vùi sâu hàng thế kỷ – giờ đang thì thầm qua từng làn gió.
Vì sao gọi là “tháp Bánh Ít”?
Tên gọi dân gian này bắt nguồn từ hình dáng các tòa tháp khi nhìn từ xa – giống như những chiếc bánh ít lá gai đặc sản của Bình Định. Một cái tên mộc mạc, thân thương đến lạ – như cách người dân nơi đây gìn giữ và gắn bó với di sản của mình.
Tháp Bánh Ít trong lòng thế giới
Tháp Bánh Ít từng được nhà nghiên cứu Henri Parmentier (Pháp) hết lời ca ngợi vì giá trị nghệ thuật vượt trội của nó. Và thật đáng tự hào khi năm 2015, công trình này là đại diện duy nhất của Việt Nam xuất hiện trong cuốn sách "1001 công trình kiến trúc phải đến trong đời" do NXB Quintessence (Anh) phát hành.
Khi tôi đứng giữa bốn tòa tháp, không gian im phăng phắc chỉ còn tiếng gió và tiếng chim, tôi chợt hiểu vì sao nơi đây có sức hút mãnh liệt đến thế. Không cần quá lộng lẫy, không cần chiêu trò quảng bá, tháp Bánh Ít lặng lẽ kể câu chuyện của mình bằng chính sự vững chãi và vẻ đẹp cổ kính.
Gợi ý cho bạn khi đến thăm Tháp Bánh Ít:
- Thời điểm đẹp nhất: sáng sớm hoặc chiều hoàng hôn, khi ánh nắng xiên qua tháp tạo thành những đường sáng rực rỡ, rất lý tưởng để chụp ảnh.
- Mang theo nước, mũ, giày leo nhẹ: đường lên tháp là bậc đá, khá dễ đi nhưng vẫn cần chuẩn bị.
- Hãy giữ yên tĩnh: Đây không chỉ là điểm tham quan, mà còn là không gian linh thiêng từng là nơi hành lễ của người Chăm.
Lời kết:
Nếu bạn đã quen với hình ảnh biển xanh Quy Nhơn, đồi cát Phương Mai hay đảo Kỳ Co nhộn nhịp, thì hãy thử một lần rẽ lối lên ngọn đồi bình yên này. Tháp Bánh Ít không phải điểm đến ồn ào, nhưng chắc chắn là nơi bạn sẽ mang theo trong ký ức lâu dài nhất.
Tôi rời đồi trong ánh nắng cuối chiều, ngoái nhìn lại bốn ngọn tháp như bốn ngọn nến cháy lặng lẽ giữa bầu trời xanh thẳm. Lúc ấy tôi hiểu rằng: vẻ đẹp thực sự không cần lời giới thiệu hoa mỹ – chỉ cần bạn đủ lặng để cảm nhận.
giữa lòng đất Bình Định
“Tôi đứng trước một công trình ngàn năm tuổi, gió thổi qua rặng dừa trên đồi cao, ánh nắng xiên xuống những phiến đá rêu phong, và bất giác cảm thấy mình đang được chạm vào một phần lịch sử huy hoàng mà vương quốc Champa từng để lại...”
Có những điểm đến không ồn ào, chẳng náo nhiệt, nhưng lại khiến người ta phải lặng người khi đứng trước vẻ đẹp trầm mặc của thời gian. Tháp Bánh Ít ở Bình Định chính là một nơi như vậy – một khoảnh khắc huyền sử đọng lại giữa lòng đất võ trời văn.
Hành trình lên đồi di sản
Tôi bắt đầu chuyến đi từ Quy Nhơn, men theo con đường dẫn về Tuy Phước Bắc. Chưa đầy 30 phút lái xe, phía trước tôi hiện ra là một ngọn đồi cao phủ xanh bởi cỏ dại và những tán cây. Trên đỉnh đồi ấy – sừng sững, trầm mặc – bốn tòa tháp Champa cổ kính đang ngự trị, như những người lính canh giữ ký ức của một nền văn minh đã qua.
Điều thú vị là tháp nằm ngay giữa hai nhánh sông Kôn, như được thiên nhiên ưu ái đặt vào một thế đất phong thủy tuyệt đẹp. Dù chỉ cách thành phố vài chục cây số, nhưng khung cảnh ở đây hoàn toàn khác biệt: tĩnh lặng, uy nghi và đầy thiêng liêng.
Chạm vào ngàn năm Champa
Đặt chân lên từng bậc đá dẫn đến tháp, tôi như bước qua một cánh cửa thời gian. Quần thể tháp Bánh Ít gồm 4 ngọn tháp: tháp Chính (Kalan), tháp Cổng (Gopura), tháp Hỏa (Kosagrha) và tháp Bia (Posah) — mỗi cái tên đều mang dấu ấn tín ngưỡng và chức năng riêng.
Tháp Chính nằm cao nhất, vươn lên giữa nền trời như một ngọn giáo đá hùng vĩ. Tôi ngẩng lên, thấy các họa tiết chạm khắc tỉ mỉ vẫn còn nguyên nét thanh mảnh. Những phù điêu mặt Kala, khỉ thần Hanuman, và sinh vật huyền thoại Gajasimha (vòi voi mình sư tử) vẫn hiện diện rõ ràng, bất chấp thời gian và gió bụi.
Bên trong tháp, một bản phục chế tượng thần Shiva được đặt trang nghiêm. Tôi nhắm mắt một lúc để tưởng tượng về những buổi lễ cổ, về làn khói hương và tiếng tụng kinh hòa trong âm vang trống đá – khi nơi này còn là trung tâm tôn giáo linh thiêng của cả vùng.
Đi qua từng cung bậc kiến trúc
Tôi tiếp tục men theo lối mòn xuống dưới và bắt gặp tháp Hỏa – nhỏ hơn nhưng lại độc đáo với mái cong hình yên ngựa, được cho là nơi cất giữ lễ vật và trang phục nghi lễ. Kết cấu gạch nung, dày 1,4 m, vẫn đứng vững suốt hơn 900 năm khiến tôi không khỏi thán phục kỹ thuật xây dựng của người Chăm xưa.
Góc bên phải là tháp Bia, nơi có bốn cửa mở thông nhau – hiếm thấy trong kiến trúc Champa, tạo nên một sự thoáng đãng khác lạ. Trên mái là những khối đá bầu lọ trông như bình rượu, nên người dân còn gọi vui là tháp Bầu Rượu. Còn tháp Cổng – Gopura – nằm ở thấp nhất, nhỏ gọn nhưng lại tạo cảm giác chào đón ngay từ giây đầu tiên khi đặt chân lên đồi.
Dưới mỗi bước chân tôi là rêu xanh phủ lối, là cỏ dại chen đá cổ, là mùi nắng, mùi gió và cả mùi thời gian. Mọi khối gạch, từng nét chạm khắc đều mang trong mình câu chuyện đã bị vùi sâu hàng thế kỷ – giờ đang thì thầm qua từng làn gió.
Vì sao gọi là “tháp Bánh Ít”?
Tên gọi dân gian này bắt nguồn từ hình dáng các tòa tháp khi nhìn từ xa – giống như những chiếc bánh ít lá gai đặc sản của Bình Định. Một cái tên mộc mạc, thân thương đến lạ – như cách người dân nơi đây gìn giữ và gắn bó với di sản của mình.
Tháp Bánh Ít trong lòng thế giới
Tháp Bánh Ít từng được nhà nghiên cứu Henri Parmentier (Pháp) hết lời ca ngợi vì giá trị nghệ thuật vượt trội của nó. Và thật đáng tự hào khi năm 2015, công trình này là đại diện duy nhất của Việt Nam xuất hiện trong cuốn sách "1001 công trình kiến trúc phải đến trong đời" do NXB Quintessence (Anh) phát hành.
Khi tôi đứng giữa bốn tòa tháp, không gian im phăng phắc chỉ còn tiếng gió và tiếng chim, tôi chợt hiểu vì sao nơi đây có sức hút mãnh liệt đến thế. Không cần quá lộng lẫy, không cần chiêu trò quảng bá, tháp Bánh Ít lặng lẽ kể câu chuyện của mình bằng chính sự vững chãi và vẻ đẹp cổ kính.
Gợi ý cho bạn khi đến thăm Tháp Bánh Ít:
- Thời điểm đẹp nhất: sáng sớm hoặc chiều hoàng hôn, khi ánh nắng xiên qua tháp tạo thành những đường sáng rực rỡ, rất lý tưởng để chụp ảnh.
- Mang theo nước, mũ, giày leo nhẹ: đường lên tháp là bậc đá, khá dễ đi nhưng vẫn cần chuẩn bị.
- Hãy giữ yên tĩnh: Đây không chỉ là điểm tham quan, mà còn là không gian linh thiêng từng là nơi hành lễ của người Chăm.
Lời kết:
Nếu bạn đã quen với hình ảnh biển xanh Quy Nhơn, đồi cát Phương Mai hay đảo Kỳ Co nhộn nhịp, thì hãy thử một lần rẽ lối lên ngọn đồi bình yên này. Tháp Bánh Ít không phải điểm đến ồn ào, nhưng chắc chắn là nơi bạn sẽ mang theo trong ký ức lâu dài nhất.
Tôi rời đồi trong ánh nắng cuối chiều, ngoái nhìn lại bốn ngọn tháp như bốn ngọn nến cháy lặng lẽ giữa bầu trời xanh thẳm. Lúc ấy tôi hiểu rằng: vẻ đẹp thực sự không cần lời giới thiệu hoa mỹ – chỉ cần bạn đủ lặng để cảm nhận.