Tweet
Theo bước hạt lúa Mường Vang – Về miền đất
sống trọn cùng hạt ngọc trời
Có những chuyến đi không cần lên rừng, xuống biển hay băng qua đèo núi hiểm trở, mà vẫn khiến ta nhớ mãi. Với tôi, hành trình về Mường Vang và Miền Đồi (nay là Thượng Cốc, Hòa Bình) là một chuyến đi như vậy – nơi tôi được sống giữa mùa vàng rực rỡ, lắng nghe từng câu chuyện về hạt lúa – thứ hạt nhỏ bé nhưng chất chứa cả ngàn năm văn hóa của người Mường.
Chạm vào màu xanh của ký ức
Tôi đến Mường Vang vào một ngày cuối hạ, khi những thửa ruộng bậc thang đang chín vàng dần, nắng rải nhẹ lên từng tán lá, mặt ruộng lấp lánh như dát mật. Con đường dẫn vào bản chạy vòng qua những thung lũng mềm như nhung, những mái nhà sàn đỏ ngói nằm nép mình dưới chân núi.
Người Mường nơi đây vẫn gọi lúa là “hạt ngọc trời”. Không phải nói cho có – tôi thực sự cảm nhận được sự trân quý ấy qua từng câu chuyện được kể bên bát trà nóng, qua ánh mắt rạng rỡ khi các cụ nhắc đến mùa gặt, giống nếp cổ hay lễ xuống đồng đầu năm.
Tôi nhớ như in cái cảm giác khi đứng trước hang Đá Trại – nơi các nhà khảo cổ từng tìm thấy hạt lúa hóa thạch hàng nghìn năm tuổi. Gió từ thung lũng mang theo mùi rơm rạ, hòa quyện hương đất mới cày, lặng lẽ ùa qua. Khoảnh khắc đó, tôi hiểu: với người Mường, hạt gạo không chỉ là cái ăn, mà còn là ký ức, là bản sắc, là căn cước.
Nếp Trứng Khe – vàng óng trong từng hạt gạo
Từ Mường Vang, tôi men theo đường đất về xã Thượng Cốc (trước là Miền Đồi) để tìm hiểu giống lúa nếp Trứng Khe – hay “Tlởng khe” theo tiếng Mường. Nghe cái tên thôi đã thấy gần gũi, mộc mạc mà đầy trân trọng.
Người dân ở đây bảo: hạt nếp nhỏ như trứng con ngóe, vàng óng như nắng đầu mùa, thơm bùi, dẻo ngọt đến tận lòng. Những ruộng bậc thang nằm chênh vênh trên triền núi, nơi nước lạnh quanh năm chảy róc rách, chính là môi trường lý tưởng để giống nếp này sinh trưởng.
Chị Bùi Thị Nguyệt – một người phụ nữ Mường vừa nhẹ nhàng vừa mạnh mẽ – dẫn tôi đi giữa đồng, tay thoăn thoắt bẻ cỏ, miệng không ngừng kể về cách người Mường trồng nếp: không phân hóa học, không thuốc trừ sâu, chỉ có tình thương và kinh nghiệm tổ tiên truyền lại.
Tôi đã được ăn thử nếp Trứng Khe – nấu bằng nồi gang đen, không thêm gì ngoài nước suối và muối hột. Cơm bốc khói, thơm ngọt tự nhiên, từng hạt căng tròn, dẻo mà không dính, nhai kỹ mới thấy hậu ngọt thấm vào cuống họng. Thứ gạo ấy, tôi tin, có thể khiến những thực khách khó tính nhất cũng gật gù.
Giữ hồn lúa – làm giàu từ căn cước văn hóa
Nhưng người Mường hôm nay không chỉ dừng lại ở câu chuyện giữ giống, giữ hồn. Họ đang viết tiếp một chương mới: kết hợp bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế bền vững.
Tôi đã nghe ông Bùi Văn Vự – một cụ cao tuổi ở Tân Lập – kể về những phong tục đẹp quanh cây lúa: từ lúc ươm mạ đã lót lá Đủ, phủ lá Giàu để cầu “đủ ăn, giàu mặc”; đến lúc cấy xong, ai đi qua thấy rễ lúa nổi cũng cúi xuống cấy lại, dù chẳng phải ruộng nhà mình.
Họ làm điều ấy không vì phong trào, mà vì niềm tin sâu sắc rằng mỗi hạt lúa là một phần của trời đất, là phúc phần của cả cộng đồng.
Hôm tôi đến, xã Thượng Cốc vừa tổ chức xong buổi lễ trao chứng nhận OCOP 3 sao cho sản phẩm “Gạo nếp Trứng Khe”. Niềm vui hiện rõ trên từng gương mặt. Mỗi yến nếp giờ có giá từ 350.000 – 450.000 đồng. Diện tích trồng lên tới 18ha, với 130 hộ tham gia, hướng đến du lịch trải nghiệm và cả xuất khẩu. Một giấc mơ xanh đang hiện hữu giữa đại ngàn.
Mường Vang và Thượng Cốc – nơi hạt gạo kể chuyện về con người
Tôi rời Mường Vang khi nắng chiều đã bắt đầu đổ xuống mái nhà sàn, tiếng trẻ con ê a học bài hòa cùng tiếng gà gáy xa xa. Trong tôi vẫn còn vương vấn mùi cơm nếp mới, giọng kể dịu dàng của người già, và niềm tin âm thầm rằng: đất Mường sẽ còn dẻo thơm, no đủ và giàu có hơn nữa – từ chính hạt gạo quê hương ấy.
Đây không chỉ là chuyến đi để ngắm lúa chín, để ăn cơm nếp hay nghe chuyện cổ. Đó là hành trình để tôi học cách trân quý hạt ngọc trời – như người Mường đã làm suốt bao đời.
📌 Nếu bạn cần một nơi để thấy lại giá trị của sự chậm rãi, của lao động chân thành, của văn hóa sống sâu gốc rễ – hãy một lần về Mường Vang. Không phải chỉ để ăn cơm dẻo thơm, mà để sống chậm lại – giữa đất trời và con người tử tế.
sống trọn cùng hạt ngọc trời
Có những chuyến đi không cần lên rừng, xuống biển hay băng qua đèo núi hiểm trở, mà vẫn khiến ta nhớ mãi. Với tôi, hành trình về Mường Vang và Miền Đồi (nay là Thượng Cốc, Hòa Bình) là một chuyến đi như vậy – nơi tôi được sống giữa mùa vàng rực rỡ, lắng nghe từng câu chuyện về hạt lúa – thứ hạt nhỏ bé nhưng chất chứa cả ngàn năm văn hóa của người Mường.
Chạm vào màu xanh của ký ức
Tôi đến Mường Vang vào một ngày cuối hạ, khi những thửa ruộng bậc thang đang chín vàng dần, nắng rải nhẹ lên từng tán lá, mặt ruộng lấp lánh như dát mật. Con đường dẫn vào bản chạy vòng qua những thung lũng mềm như nhung, những mái nhà sàn đỏ ngói nằm nép mình dưới chân núi.
Người Mường nơi đây vẫn gọi lúa là “hạt ngọc trời”. Không phải nói cho có – tôi thực sự cảm nhận được sự trân quý ấy qua từng câu chuyện được kể bên bát trà nóng, qua ánh mắt rạng rỡ khi các cụ nhắc đến mùa gặt, giống nếp cổ hay lễ xuống đồng đầu năm.
Tôi nhớ như in cái cảm giác khi đứng trước hang Đá Trại – nơi các nhà khảo cổ từng tìm thấy hạt lúa hóa thạch hàng nghìn năm tuổi. Gió từ thung lũng mang theo mùi rơm rạ, hòa quyện hương đất mới cày, lặng lẽ ùa qua. Khoảnh khắc đó, tôi hiểu: với người Mường, hạt gạo không chỉ là cái ăn, mà còn là ký ức, là bản sắc, là căn cước.
Nếp Trứng Khe – vàng óng trong từng hạt gạo
Từ Mường Vang, tôi men theo đường đất về xã Thượng Cốc (trước là Miền Đồi) để tìm hiểu giống lúa nếp Trứng Khe – hay “Tlởng khe” theo tiếng Mường. Nghe cái tên thôi đã thấy gần gũi, mộc mạc mà đầy trân trọng.
Người dân ở đây bảo: hạt nếp nhỏ như trứng con ngóe, vàng óng như nắng đầu mùa, thơm bùi, dẻo ngọt đến tận lòng. Những ruộng bậc thang nằm chênh vênh trên triền núi, nơi nước lạnh quanh năm chảy róc rách, chính là môi trường lý tưởng để giống nếp này sinh trưởng.
Chị Bùi Thị Nguyệt – một người phụ nữ Mường vừa nhẹ nhàng vừa mạnh mẽ – dẫn tôi đi giữa đồng, tay thoăn thoắt bẻ cỏ, miệng không ngừng kể về cách người Mường trồng nếp: không phân hóa học, không thuốc trừ sâu, chỉ có tình thương và kinh nghiệm tổ tiên truyền lại.
Tôi đã được ăn thử nếp Trứng Khe – nấu bằng nồi gang đen, không thêm gì ngoài nước suối và muối hột. Cơm bốc khói, thơm ngọt tự nhiên, từng hạt căng tròn, dẻo mà không dính, nhai kỹ mới thấy hậu ngọt thấm vào cuống họng. Thứ gạo ấy, tôi tin, có thể khiến những thực khách khó tính nhất cũng gật gù.
Giữ hồn lúa – làm giàu từ căn cước văn hóa
Nhưng người Mường hôm nay không chỉ dừng lại ở câu chuyện giữ giống, giữ hồn. Họ đang viết tiếp một chương mới: kết hợp bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế bền vững.
Tôi đã nghe ông Bùi Văn Vự – một cụ cao tuổi ở Tân Lập – kể về những phong tục đẹp quanh cây lúa: từ lúc ươm mạ đã lót lá Đủ, phủ lá Giàu để cầu “đủ ăn, giàu mặc”; đến lúc cấy xong, ai đi qua thấy rễ lúa nổi cũng cúi xuống cấy lại, dù chẳng phải ruộng nhà mình.
Họ làm điều ấy không vì phong trào, mà vì niềm tin sâu sắc rằng mỗi hạt lúa là một phần của trời đất, là phúc phần của cả cộng đồng.
Hôm tôi đến, xã Thượng Cốc vừa tổ chức xong buổi lễ trao chứng nhận OCOP 3 sao cho sản phẩm “Gạo nếp Trứng Khe”. Niềm vui hiện rõ trên từng gương mặt. Mỗi yến nếp giờ có giá từ 350.000 – 450.000 đồng. Diện tích trồng lên tới 18ha, với 130 hộ tham gia, hướng đến du lịch trải nghiệm và cả xuất khẩu. Một giấc mơ xanh đang hiện hữu giữa đại ngàn.
Mường Vang và Thượng Cốc – nơi hạt gạo kể chuyện về con người
Tôi rời Mường Vang khi nắng chiều đã bắt đầu đổ xuống mái nhà sàn, tiếng trẻ con ê a học bài hòa cùng tiếng gà gáy xa xa. Trong tôi vẫn còn vương vấn mùi cơm nếp mới, giọng kể dịu dàng của người già, và niềm tin âm thầm rằng: đất Mường sẽ còn dẻo thơm, no đủ và giàu có hơn nữa – từ chính hạt gạo quê hương ấy.
Đây không chỉ là chuyến đi để ngắm lúa chín, để ăn cơm nếp hay nghe chuyện cổ. Đó là hành trình để tôi học cách trân quý hạt ngọc trời – như người Mường đã làm suốt bao đời.
📌 Nếu bạn cần một nơi để thấy lại giá trị của sự chậm rãi, của lao động chân thành, của văn hóa sống sâu gốc rễ – hãy một lần về Mường Vang. Không phải chỉ để ăn cơm dẻo thơm, mà để sống chậm lại – giữa đất trời và con người tử tế.