Tweet
Y Tý – Vươn Lên Sau Dấu Chân Bão
Đây là lần thứ ba chúng tôi quay trở lại Y Tý, mảnh đất nằm chênh vênh bên dãy núi biên giới Việt – Trung. Hai lần trước, vào tháng 4 và tháng 10 năm 2024, Y Tý mang trong mình hai sắc thái khác nhau: trước và sau cơn bão Yagi. Bão đã qua gần một năm, nhưng ký ức về những ngày mưa gió dữ dội vẫn còn đâu đó trong từng nếp nhà, từng vạt rừng. Tuy vậy, Y Tý hôm nay đang dần bừng dậy sức sống, từng bước khôi phục diện mạo của một điểm đến du lịch xanh giàu tiềm năng.
Vết thương từ trận bão lịch sử
Tháng 9/2024, hoàn lưu bão số 3 – bão Yagi – trút xuống Lào Cai và nhiều tỉnh miền Bắc lượng mưa khủng khiếp, gây tổn thất nặng nề. Xã biên giới A Lù (huyện Bát Xát cũ), nay đã sáp nhập thành xã Y Tý, chịu ảnh hưởng trực tiếp: bảy người thiệt mạng, 28 ngôi nhà bị phá hủy hoàn toàn, hơn 200 căn khác hư hại. Hạ tầng giao thông bị chia cắt, đời sống người dân lâm vào cảnh khó khăn chồng chất.
Cơn lũ quét không chỉ cuốn trôi tài sản mà còn khiến ngành du lịch Y Tý – vốn mới chập chững – rơi vào khủng hoảng. Homestay đóng cửa, đường sá xuống cấp, nhiều du khách e ngại hành trình lên vùng cao vì lo ngại an toàn.
Vẻ đẹp bốn mùa và sức hút bất tận
Anh Hoàng Công Kiều – Phó Trưởng Ban Xây dựng Đảng xã Y Tý, đồng thời là nhiếp ảnh gia say mê mảnh đất này – chia sẻ: “Y Tý là vùng đất mà mỗi mùa đều mang một vẻ đẹp khác nhau. Mùa đông lạnh trắng, mùa xuân tràn hoa, mùa hè mây vờn núi, mùa thu vàng rực lúa bậc thang. Nơi đây vừa hùng vĩ vừa thơ mộng, là điểm hẹn của những tâm hồn yêu thiên nhiên.”
Y Tý nằm ở độ cao trên 2.000m, ôm trọn những đỉnh núi nổi tiếng như Lảo Thẩn, Nhìu Cồ San – thiên đường trekking quanh năm mây phủ. Đặc biệt, mùa thu nơi đây rực rỡ sắc vàng ruộng bậc thang – di sản quốc gia – kết hợp với lễ hội mùa thu đầy bản sắc: giải leo núi, thi ngựa thồ, trình diễn trang phục dân tộc, không gian ẩm thực vùng cao, trò chơi dân gian, chạy việt dã giữa lòng di sản, giải xe đạp leo núi đường mòn, chợ OCOP và đêm nhạc cộng đồng bên lửa trại…
Văn hóa – điểm nhấn níu chân du khách
Bên cạnh thiên nhiên, Y Tý còn gìn giữ nguyên vẹn nét văn hóa của các dân tộc H’Mông, Hà Nhì, Dao… Từ những ngôi nhà trình tường cổ, lễ Cúng rừng, Tết Gạ Ma Do, Khô Già Già, đến tiếng khèn, tiếng sáo và những món ăn đậm chất vùng cao – tất cả tạo nên “thương hiệu mềm” mà ai đã đến một lần cũng muốn quay lại. Người dân Y Tý chân chất, mến khách, coi du khách như người nhà.
Khôi phục và phát triển sau thiên tai
Sau khi sáp nhập hai xã, Y Tý có diện tích hơn 120 km², dân số hơn 10.000 người. Chính quyền địa phương đang đối mặt với nhiều thách thức: điều chỉnh quy hoạch, nâng cấp hạ tầng, huy động nguồn lực. Nhưng từ trong gian khó, cộng đồng nơi đây đã đoàn kết, cùng doanh nghiệp và tổ chức xã hội khắc phục hậu quả bão lũ.
Trong một chuyến công tác mới đây, chúng tôi cùng đoàn lãnh đạo tỉnh trao 28 căn nhà mới cho bà con ở thôn Phìn Chải 2. Đồng chí Hoàng Thị Thanh Bình – Phó Chủ tịch HĐND tỉnh – nhấn mạnh: “Những ngôi nhà kiên cố không chỉ là chỗ ở mà còn là động lực để bà con ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế, giữ vững an ninh vùng biên.”
Kết hợp nông nghiệp và du lịch xanh
Vài năm gần đây, Y Tý đẩy mạnh mô hình nông nghiệp gắn với du lịch. Khoảng 50 hộ dân cho thuê đất trồng hoa ly, vừa tăng thu nhập vừa học hỏi kỹ thuật canh tác mới. Du khách đến đây không chỉ săn mây, chinh phục đỉnh núi mà còn trải nghiệm trồng rau, hái quả, cưỡi ngựa chụp ảnh. Như anh Thào A Chu – người góp ngựa phục vụ khách – chia sẻ, mỗi ngày cũng kiếm thêm được vài trăm nghìn để lo cho gia đình.
Cùng với đó, nhiều sản phẩm OCOP, mô hình “nho sữa Y Tý”, rau trái vụ, du lịch cộng đồng… đang khẳng định vị thế của du lịch nông nghiệp vùng cao. Câu lạc bộ Du lịch Y Tý, các hợp tác xã và nhóm cộng đồng trở thành lực lượng nòng cốt, đồng hành cùng chính quyền xây dựng điểm đến bền vững.
Giao thông – chìa khóa mở cửa tương lai
Theo Bí thư Đảng ủy xã Tô Văn Thanh, phát triển giao thông là yếu tố then chốt. Tuyến đường Mường Hum – Y Tý đang gấp rút hoàn thiện, dự kiến tháng 9 tới sẽ đưa vào sử dụng, mở ra cơ hội lớn để thu hút đầu tư, thúc đẩy kinh tế – xã hội.
Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025 – 2030 xác định du lịch là một trong ba đột phá chiến lược, với định hướng phát triển du lịch sinh thái, văn hóa đặc sắc, gắn kết chặt chẽ với nông – lâm nghiệp, hướng tới sinh kế bền vững cho người dân.
Y Tý hôm nay không chỉ đang hồi sinh sau bão, mà còn nuôi khát vọng “cất cánh xanh” – trở thành điểm đến độc đáo của vùng biên cương, nơi thiên nhiên, con người và văn hóa hòa quyện trong một bản giao hưởng bền vững.
Đây là lần thứ ba chúng tôi quay trở lại Y Tý, mảnh đất nằm chênh vênh bên dãy núi biên giới Việt – Trung. Hai lần trước, vào tháng 4 và tháng 10 năm 2024, Y Tý mang trong mình hai sắc thái khác nhau: trước và sau cơn bão Yagi. Bão đã qua gần một năm, nhưng ký ức về những ngày mưa gió dữ dội vẫn còn đâu đó trong từng nếp nhà, từng vạt rừng. Tuy vậy, Y Tý hôm nay đang dần bừng dậy sức sống, từng bước khôi phục diện mạo của một điểm đến du lịch xanh giàu tiềm năng.
Vết thương từ trận bão lịch sử
Tháng 9/2024, hoàn lưu bão số 3 – bão Yagi – trút xuống Lào Cai và nhiều tỉnh miền Bắc lượng mưa khủng khiếp, gây tổn thất nặng nề. Xã biên giới A Lù (huyện Bát Xát cũ), nay đã sáp nhập thành xã Y Tý, chịu ảnh hưởng trực tiếp: bảy người thiệt mạng, 28 ngôi nhà bị phá hủy hoàn toàn, hơn 200 căn khác hư hại. Hạ tầng giao thông bị chia cắt, đời sống người dân lâm vào cảnh khó khăn chồng chất.
Cơn lũ quét không chỉ cuốn trôi tài sản mà còn khiến ngành du lịch Y Tý – vốn mới chập chững – rơi vào khủng hoảng. Homestay đóng cửa, đường sá xuống cấp, nhiều du khách e ngại hành trình lên vùng cao vì lo ngại an toàn.
Vẻ đẹp bốn mùa và sức hút bất tận
Anh Hoàng Công Kiều – Phó Trưởng Ban Xây dựng Đảng xã Y Tý, đồng thời là nhiếp ảnh gia say mê mảnh đất này – chia sẻ: “Y Tý là vùng đất mà mỗi mùa đều mang một vẻ đẹp khác nhau. Mùa đông lạnh trắng, mùa xuân tràn hoa, mùa hè mây vờn núi, mùa thu vàng rực lúa bậc thang. Nơi đây vừa hùng vĩ vừa thơ mộng, là điểm hẹn của những tâm hồn yêu thiên nhiên.”
Y Tý nằm ở độ cao trên 2.000m, ôm trọn những đỉnh núi nổi tiếng như Lảo Thẩn, Nhìu Cồ San – thiên đường trekking quanh năm mây phủ. Đặc biệt, mùa thu nơi đây rực rỡ sắc vàng ruộng bậc thang – di sản quốc gia – kết hợp với lễ hội mùa thu đầy bản sắc: giải leo núi, thi ngựa thồ, trình diễn trang phục dân tộc, không gian ẩm thực vùng cao, trò chơi dân gian, chạy việt dã giữa lòng di sản, giải xe đạp leo núi đường mòn, chợ OCOP và đêm nhạc cộng đồng bên lửa trại…
Văn hóa – điểm nhấn níu chân du khách
Bên cạnh thiên nhiên, Y Tý còn gìn giữ nguyên vẹn nét văn hóa của các dân tộc H’Mông, Hà Nhì, Dao… Từ những ngôi nhà trình tường cổ, lễ Cúng rừng, Tết Gạ Ma Do, Khô Già Già, đến tiếng khèn, tiếng sáo và những món ăn đậm chất vùng cao – tất cả tạo nên “thương hiệu mềm” mà ai đã đến một lần cũng muốn quay lại. Người dân Y Tý chân chất, mến khách, coi du khách như người nhà.
Khôi phục và phát triển sau thiên tai
Sau khi sáp nhập hai xã, Y Tý có diện tích hơn 120 km², dân số hơn 10.000 người. Chính quyền địa phương đang đối mặt với nhiều thách thức: điều chỉnh quy hoạch, nâng cấp hạ tầng, huy động nguồn lực. Nhưng từ trong gian khó, cộng đồng nơi đây đã đoàn kết, cùng doanh nghiệp và tổ chức xã hội khắc phục hậu quả bão lũ.
Trong một chuyến công tác mới đây, chúng tôi cùng đoàn lãnh đạo tỉnh trao 28 căn nhà mới cho bà con ở thôn Phìn Chải 2. Đồng chí Hoàng Thị Thanh Bình – Phó Chủ tịch HĐND tỉnh – nhấn mạnh: “Những ngôi nhà kiên cố không chỉ là chỗ ở mà còn là động lực để bà con ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế, giữ vững an ninh vùng biên.”
Kết hợp nông nghiệp và du lịch xanh
Vài năm gần đây, Y Tý đẩy mạnh mô hình nông nghiệp gắn với du lịch. Khoảng 50 hộ dân cho thuê đất trồng hoa ly, vừa tăng thu nhập vừa học hỏi kỹ thuật canh tác mới. Du khách đến đây không chỉ săn mây, chinh phục đỉnh núi mà còn trải nghiệm trồng rau, hái quả, cưỡi ngựa chụp ảnh. Như anh Thào A Chu – người góp ngựa phục vụ khách – chia sẻ, mỗi ngày cũng kiếm thêm được vài trăm nghìn để lo cho gia đình.
Cùng với đó, nhiều sản phẩm OCOP, mô hình “nho sữa Y Tý”, rau trái vụ, du lịch cộng đồng… đang khẳng định vị thế của du lịch nông nghiệp vùng cao. Câu lạc bộ Du lịch Y Tý, các hợp tác xã và nhóm cộng đồng trở thành lực lượng nòng cốt, đồng hành cùng chính quyền xây dựng điểm đến bền vững.
Giao thông – chìa khóa mở cửa tương lai
Theo Bí thư Đảng ủy xã Tô Văn Thanh, phát triển giao thông là yếu tố then chốt. Tuyến đường Mường Hum – Y Tý đang gấp rút hoàn thiện, dự kiến tháng 9 tới sẽ đưa vào sử dụng, mở ra cơ hội lớn để thu hút đầu tư, thúc đẩy kinh tế – xã hội.
Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025 – 2030 xác định du lịch là một trong ba đột phá chiến lược, với định hướng phát triển du lịch sinh thái, văn hóa đặc sắc, gắn kết chặt chẽ với nông – lâm nghiệp, hướng tới sinh kế bền vững cho người dân.
Y Tý hôm nay không chỉ đang hồi sinh sau bão, mà còn nuôi khát vọng “cất cánh xanh” – trở thành điểm đến độc đáo của vùng biên cương, nơi thiên nhiên, con người và văn hóa hòa quyện trong một bản giao hưởng bền vững.